Wzory przepływu informacji w nowych mediach

Pojawieniem się komputera i internetu i dało początek mediom telematycznym, określanym jako nowe media. Spowodowało powstanie alternatywnych typów obiegu informacji i wymusiło potrzebę stworzenia nowych modeli komunikowania, które uwzględniały ich specyfikę [1]. Wcześniej stworzone modelowe wzory komunikacji medialnej zostały stworzone dla tzw. „starych mediów” i nie w pełni odpowiadały one zmianom, jakie dokonały się pod wpływem nowych środków komunikowania (szerzej modele komunikowania w mediach tradycyjnych przedstawione są w rozdziale Modele komunikowania.

W odniesieniu do mediów telematycznych zostały one zastąpione przez model przepływu informacji autorstwa Jana Bodrewijka i Bena van Kaama [2]. Model ten zdaniem Dennisa McQuaila (2007) w pełni opisuje zmiany jakie zachodzą w komunikacji zapośredniczonej przez nowe media. Podkreśla przy tym, że wyróżnione w tym modelu cztery wzory przepływu informacji: alokucja, rejestracja, konsultacja i konserwacja nie tylko graniczą ze sobą, ale mogą się na siebie nakładać i uzupełniać w niektórych przypadkach [3].

Model przepływu informacji w nowych mediach koncentruje się na kontroli wytwarzania, dystrybucji oraz odbioru przekazów. Jeden wymiar modelu jest definiowany przez kontrolę zasobu/źródła informacji, które może być centralne lub indywidualne. Drugi wymiar wyznacza kontrola czasu i wybór przedmiotu przekazu. Tu również może ona być centralna lub indywidualna [2].

Model cyber-interaktywny Sally Mcmillan (2002)
Model cyber-interaktywny uwzględnia dwie zmienne: jednokierunkowość lub dwukierunkowość komunikacji oraz kontrolę odbiorcy nad przekazami, która może być wysoka lub niska. Pozwoliło to wydzielić cztery podstawowe wzory przepływu informacji w nowych mediach: monolog, feedback, dialog responsywny, wspólny dyskurs [4].

Nowe media – nowe wzory przepływu informacji
W odniesieniu do nowych mediów brakuje całościowego paradygmatu, który pozwalałby na badania zmian zachodzących w sposobie doświadczania nowych mediów. Najczęściej do tych analiz adaptowane są modele komunikacji opracowane dla mediów tzw. starych. Do wzoru monologowego, feedbackowego opartego na alokucji znajdują zastosowanie modele transmisji. W innych modele rozgłosu i rytualne oraz wyrastające z modelu interakcyjnego [3]. Ponadto wszystkie cztery wzory przepływu informacji mogą być realizowane na jednym urządzeniu w ramach tej samej technologii – infrastruktury telekomunikacyjnej [3].

W nowych mediach dziś następuje przesunięcie komunikacji od nadawcy ku odbiorcy na co wskazuje częstsze pojawianie się przepływu informacji charakterystycznych dla konwersacji, konsultacji niż według wzoru alokucyjnego. Alokucja wykorzystywana jest w stosunkowo małej skali i ma inną formę, została dostosowana do podzielonych i wyodrębnionych ze względu na zainteresowania lub potrzeby audytoriów. Wzory rejestracyjne równoważą komunikację i oddają rolę nadawcom [3].

Zwrócić trzeba też uwagę, że nowe media nie rozwiązały problemów, które pojawiły się już wcześniej w przestrzeni komunikacji masowej a nawet je wzmocniły. Taki charakter ma zjawisko określane przez Kazimierza Krzysztofka jako „terror klikalności”. Jest to świadome dezorientowanie odbiorcy tytułami wiadomości lub fragmentami tytułów, aby skłonić go do otwarcia komunikatu. Jest to szerszy problem tabloidyzacji starych i nowych mediów, które walczą o odbiorcę „podkręcając” jego doznania związane z odbiorem przekazów, aby przetrwać na rynku za nawet za cenę obniżania standardów dziennikarstwa [5].